Myśl narodowa

Książka nominowana do 9. edycji konkursu "Książka Historyczna Roku" (2016) organizowanego przez Telewizję Polską, Polskie Radio, Intytut Pamięci Narodowej oraz Narodowe Centrum Kultury.
Autor zdobył za nią Nagrodę Główną Fundacji Narodowej im. Romana Dmowskiego w konkursie na najlepszą książkę o historii i myśli politycznej Narodowej Demokracji za rok 2016 oraz Nagrodę im. Prof. Ryszarda Bendera dla młodych historyków.

Zapis referatów wygłoszonych podczas sympozjum zorganizowanego przez Instytut Historyczny im. Romana Dmowskiego i Zjednoczenia Chrześcijańsko–Narodowe w dniu 9 stycznia 1999 r. w budynku Sejmu RP.

W niniejszej publikacji zaprezentowano różne teoretyczne punkty widzenia, ale i różne dziedziny z dorobku przywódcy Endecji przywoływano jako inspirujące i ciągle aktualne.

Wydając ten skromny zbiór 21 biogramów, napisanych w różnych okresach tak, jak na to pozwoliła dostępna literatura, mam nadzieję, że zainteresują się nim ci, którzy pragną poznać ludzi Ruchu Narodowego, m.in.: Z. Balickiego, S. Piaseckiego, S. Kasznicę, F. Michejdę, A. Demidowicz-Demideckiego... (ze Wstępu)

Z pozoru jest to osoba pełna wewnętrznych sprzeczności. Młody narodowiec, którego najlepszym przyjacielem w okresie gimnazjum był komunista. Dorosły ''faszysta'', któremu najwięcej przyjemności sprawiają konwersacje z socjalistami. Ideolog nawołujący do czynu i akcji bezpośredniej, do fizycznej konfrontacji, który nigdy sam nie bierze udziału w żadnej ulicznej walce. Wreszcie, zajadły ''antysemita'', który ginie w obozie w Oświęcimiu za pomoc... Żydom.

Książka, która odmieniła oblicze młodego pokolenia Polaków w okresie międzywojennym. To m.in. pod jej wpływem niezliczone rzesze młodych akademików przysięgały wierność Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie na Jasnej Górze w maju 1939 roku. To właśnie na kartach tej publikacji po raz pierwszy padło słynne już dziś stwierdzenie, że Katolicyzm nie jest dodatkiem do polskości ale stanowi jej istotę... Nigdy o tym nie zapominajmy.

Książka ta ujawnia mechanizmy kierujące w dwudziestoleciu międzywojennym gospodarką światową i polską, zawiera jednak analizy i tezy programowe przydatne i w pełni aktualne dla naszej współczesnej polityki ekonomicznej.

Niniejsze opracowanie stanowi próbę przedstawienia stosunku prasy polskiej do postaci Romana Dmowskiego po jego śmierci w styczniu 1939 roku.

Jędrzej Giertych (1903–1992) to jeden z głównych działaczy i ideologów polskiego Ruchu Narodowego. Broszura ta ukazała się po raz pierwszy w roku 1985 - w ''drugim obiegu''.

Myśli nowoczesnego Polaka są arcydziełem polskiej myśli politycznej. To najważniejsze z dzieł politycznych Dmowskiego, oprócz pogłębionej oceny sytuacji politycznej Polski oraz charakteru narodowego Polaków, zawiera podstawową wykładnię zasad, jakimi powinien kierować się ruch narodowy i cały naród w dążeniu do odzyskania i zachowania państwowej suwerenności i tożsamości narodowej.

Stosunek nacjonalizmu do katolicyzmu i do chrystianizmu w ogóle stanowi ciągle jeszcze sporny i nierozwiązany dotychczas problem społeczno-filozoficzny. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zasada egoizmu narodowego bez granic moralno-religijnych dałaby się z trudnością pogodzić z zasadami chrześcijańskimi. Nie ulega wszakże wątpliwości, że prądy nacjonalistyczne i prądy chrześcijańskie w praktyce życia politycznego wzajemnie się wspierają. Skąd to wynika?

Największym umiłowaniem człowieka tu na ziemi jest ojczyzna. Dobro ojczyzny jest też, w krajach chrześcijańskich, głównym i najbardziej usprawiedliwionym celem polityki (fragment książki).

Kto chce przywrócić zachwianą równowagę społeczną, wzmocnić węzły, które łączą społeczeństwo, może budować dzisiaj tylko na fundamencie narodu. Wszelka inna budowa — to są domki z kart i zamki na lodzie.

Jedno z podstawowych dzieł polskiej myśli narodowo-radykalnej. Wydanie pierwsze ukazało się w roku 1935. Jego autor pod pseudonimem Henryk Rolicki napisał Zmierzch Izraela.

W poglądach politycznych Romana Rybarskiego na pierwszym planie znajdowało się pojęcie narodu. ''Postulatem idei narodowej - pisał - jest wiara w naród, w jego wartości, w jego moc twórczą. Nie można być nacjonalistą, gdy się w swój naród nie wierzy.

Wielki polski patriota, działacz Ruchu Narodowego Adam Doboszyński w swej książce pt. ''Ustrój państwa narodowego'' przytacza niezwykle mądre spostrzeżenia św. Tomasza z Akwinu dotyczące porządku ustrojowego w państwie. Ład społeczny winien opierać się według niego na dwóch filarach: ''porządku dwoistym'' (''duplex ordo'') oraz ''ustroju złożonym'' (''regimen commixtum'').

Ruch Narodowo–Radykalny „Falanga” odegrał znaczącą rolę w środowiskach studenckich okresu przedwojennego (...). Autor sięgnął do bardzo ciekawych, różnorodnych źródeł, które pozwoliły mu dość szczegółowo przedstawić historię i ideologię ruchu.

Broszurę pt: ''Teoria Narodu'' Doboszyński wydał drukiem po kilkuletnim pobycie w Wielkiej Brytanii, w roku 1943, już pod koniec rozstrzygniętej wojny. Pierwotnie broszura nosiła tytuł ''Wielki Naród cz. II'' jako kontynuacja artykułu wydanego również w Szkocji w 1941 r. pt. ''Wielki Naród''.

23 grudnia 1946 roku roku, po ponad siedmioletnim pobycie na obczyźnie wrócił do Polski Adam Doboszyński. Jednym z efektów jego pobytu w kraju był artykuł zatytułowany W pół drogi. Zawiera on syntezę myśli politycznej A. Doboszyńskiego, ocenę ówczesnej sytuacji w Polsce, prognozy na przyszłość oraz wskazania dla ruchu narodowego.

Założony w 1926 roku Obóz Wielkiej Polski był główną inicjatywą Romana Dmowskiego w niepodległej Polsce. Swoimi wpływami objął przede wszystkim młodzież. Został rozwiązany 28 marca 1933 roku przez władze sanacyjne.

Władysław Jabłonowski (1865-1956) był krytykiem literackim, publicystą, działaczem politycznym - bliskim współpracownikiem Romana Dmowskiego.

Szukając genezy endeckiej koncepcji granic u progu II Rzeczypospolitej trzeba wskazać myśl tego obozu z przełomu XIX i XX wieku...

Zeszyt niniejszy powstał jako zbiór jedenastu artykułów opublikowanych w tygodniku ''Myśl Polska'' od grudnia 2000 r. do kwietnia 2001 r.